معرفی جاذبه‌های گردشگری شهر تاریخی نراق – قلعه تاریخی اُل

ساکنان قدیم از دخمه کوه ها و غار های طبیعی برای ساخت یک پناهگاه طبیعی برای در امان ماندن از گزند طبیعت، درندگان و بعضا جنگ ها استفاده می نموده اند . در بین مکان های طبیعی ، غارهایی که از امنیت بیشتری برخوردار بوده و امکان نفوذ دشمن به آن کمتر وجود داشته بیشتر مورد توجه ساکنان منطقه قرار داشته است .

غار قلعه اُل شهر نراق نمونه کاملی از این دست اماکن طبیعت ساز است که به لحاظ قرار گرفتن در سخره های سترگ کوه اُل و فراهم بودن برخی شرایط درونی ،محیطی امن و مناسب برای پناهگاه در مواقع خطر به حساب می آمده است .

قلعه تاریخی اُل

اگر متوسط ارتفاع کوه ال را 1000 متر تخمین بزنیم دهانه غار در ارتفاع 700 متری از زمین دقیقا بالای سر مزرعه شریف آباد در سخره ها و در ظلع شمالی نراق واقع می باشد . نام این غار که بیشتر در فرهنگ عامه از آن به قلعه اُل نام می برند از اسم کوهی که در آن واقع گردیده اخذ شده است . آل در فرهنگ لغت به آشیانه عقاب می گویند .

با توجه به آهکی بودن کوه اُل این غار بر اثر فعالیت های طبیعی ناشی از فعل و انفعالات شیمیایی در طول قرن ها به وجود آمده است و در کمتر جایی از آن مناطق دست ساز انسان به چشم می خورد . ورودی غار به لحاظ شیب تند و تردد زیاد سخره سنگی صیقلی دارد که مجبور شده اند در آن جای پای انسان را در سنک حک نمایند تا امکان ورود فراهم گردد . دقیقا در جلو دهانه ورودی غار حوض آبی به ابعاد تقریبی 2×2 متر به ارتفاع 5/2 متر با مصالح سنگ و ساروج وجود دارد که متاسفانه در این سال ها سارقان و حفاران غیر مجاز قسمتی از آن را تخریب نموده اند.

در ضلع شرقی غار بخشی وجود دارد که آب از سقف تا اواخر بهار به صورت قطره ای می چکد و به احتمال این آب به درون حوض ورودی هدایت می شده است . در درون غار اُل آثاری از حفاری های غیر قانونی به چشم می خورد و در جای جای آن می توان سفال های شکسته شده را به وضوح دید .
طبق بررسی های بعمل آمده در درون غار ساخت و سازهایی هم وجود داشته است که به مرور زمان تخریب و در زیر انبوهی از خاک مدفون شده است . پائین بودن رطوبت وعدم تابش نور موجب گردیده این غار اشیاء درون خود را به خوبی محافظت کند و چنانچه میراث فرهنگی دست به کاوش این قلعه و دژ تاریخی بزند مطمئنا بخشی از تاریخ ایران و نراق را از دل این قلعه طبیعی استخراج خواهد کرد .

شهر نراق از فراز کوه ال

در بین فرهنگ و تاریخ شفاهی مردم این باور وجود دارد از این قلعه به پشت کوه ال راهی مخفی وجود داشته که چنانچه دژ سقوط کند بتوانند خود رابه جاسب رسانده و از مهلکه بگریزند . اهمیت این قلعه تا جایی است که نویسنده کتاب تاریخ قم در قرن چهارم هجری قلعه ال را یکی از قلعه های مهم حدود قم ذکر کرده و بخشی از تاریخ نراق در این کتاب ارزشمند نهفته است .