دکتر اختر نراقی شاعر ؛ نویسنده ؛ پژوهشگر و ایران دوست

اختر نراقی، شاعر ؛ نویسنده و پژوهشگر سه شنبه تاریخ 2 آذر 1316 برابر 23 نوامبر 1937 مصادف با 19 رمضان 1356 در تهران و در خانواده‌ای اهل علم و فرهنگ و فلسفه از صدرالدین نراقی و فاطمه نفر به‌ دنیا آمد.
پدربزرگ او مدعی‌العموم مشهد بود . جدّ او علامه حاج ملا احمد نراقی از برجسته‌ترین شخصیت‌های مذهبی شیعه در دوران خود بود .

خانم آسیه عبادی و آقای حمید عبادی فرزندان دختر و پسر دکتر اختر نراقی هستند که او به تنهایی بار بزرگ کردن شان را بر دوش کشید و در این آخرین روزها از فاصله های دور به مونترال آمدند و در کنار مادر بودند .
یکی از کارهای اختر نراقی انتشار مجموعه اشعار ملا احمد نراقی بود که خود ویرایش آن را به عهده گرفت و بر آن مقدمه نوشت و تحت عنوان «غزل» به نشر سپرد .

اختر نراقی فارغ‌التحصیل مقطع دکترای ادبیات انگلیسی از دانشگاه مک‌گیل است و آثارش به زبان انگلیسی نیز نوشته شده است .

پدر ملا احمد نراقی به نام علامه حاج ملا مهدی ابن ابی‌ذر نراقی، معروف به ملامهدی نراقی، از فلاسفه اسلامی بود که برجسته‌ترین اثر او تحت عنوان «شرح الالهیات من کتاب الشفا» در سال 1988 توسط دانشگاه مک‌گیل منتشر شد. این نسخه خطی که به عربی نگاشته شده بود توسط مهدی محقق ویراستاری و برای انتشار آماده شد.

از اختر نراقی چهار رمان منتشر شده که نخستین آن « خانه بزرگ سبز » نام دارد و شامل دوازدده داستان کوتاه که در سال 1994 میلادی منتشر و نامزد دریافت « کیواسپل هیومنک لنان » برای جایزه داستانی شد و این کتاب بارها چاپ مجدد شده است . «پرده‌های آبی» دومین و « آن تابستان با مارا » سومین رمان دکتر نراقی است . چهارمین رمان مشارالیها « قطاری به سوی روستای من » است که داستانی عاطفی و عاشقانه دارد .

در هر چهار رمان این نویسنده راوی داستان دوره‌های مختلف زندگی‌اش را از سال‌های کودکی در ایران تا آغاز نوجوانی تا کهنسالی در کشورهای دیگر روایت کرده است .

دکتر اختر نراقی، نویسنده ایرانی ، در دوران جوانی به اروپا و سپس کانادا مهاجرت کرد و سی سال در کانادا اقامت داشت . او از دانشگاه مک‌گیل دکترای زبان و ادبیات انگلیسی دریافت نمود و به تدریس در این دانشگاه مشغول گردید . از او مقاله‌های پژوهشی در حوزه‌ی نظریه‌ی ادبی، فلسفه، و فمنیسیم منتشر شده است .

دکتر اختر نراقی اصالتش مربوط به نراق و خاندان معزز نراقی می شد و لیکن برآمده از خانواده‌ای اهل فلسفه و ادبیات به دنیا آمد . جد پدری‌اش، علامه حاج ملا احمد نراقی ، روحانی سرشناسی بود که اجازه و اذن سلطنت ناصرالدین‌شاه قاجار به امضای او صادر شده بود. اختر سنی نداشت که از ایران رفت و به‌واسطه‌ی شغل پدرش راهی اروپا شد. همانجا درس‌خواند، مهاجرت‌های پی‌درپی و سفرهایش به گوشه‌ وکنار دنیا نشانش را در داستان‌های او هم گذاشت، داستان‌هایی که از تهران تا الجزایر و تا زندگی مهاجران در کشورهای اروپایی را در بر می‌گیرند. در همان سال‌های کار و پژوهش در دانشگاه مک‌گیل مجموعه‌ای از سروده‌های جد پدری‌اش علامه ملا احمد نراقی را با عنوان «غزل‌» ویرایش و تصحیح کرد که دانشگاه مک‌گیل در قالب کتابی درآورد .

در دهه‌ی نود و سال‌های بازنشستگی از تدریس، سمت‌وسوی کارش را عوض کرد و به داستان رو آورد؛ در تنها گفت‌وگویی که به زبان فارسی داشت، اظهار داشت : «دلم می‌خواست از آدم‌هایی بنویسم که طی این سال‌ها با آنها زیسته بودم، آن‌قدر در گوشه و کنار دنیا زندگی کرده بودم که دیگر مرزهای جغرافیایی برایم اهمیتی نداشتند، اما این بی‌مرز شدن به این آسانی‌ها هم نبود، در یکی از رمان‌هایم، «پرده‌های آبی»، راوی جمله‌ای می‌گوید که آن را چکیده‌ی فلسفه‌ی زیستن خودم می‌دانم، یک‌جایی کسی به راوی داستان، که دختری ایرانی است، می‌گوید که شما می‌آیید اینجا، زبان ما را یاد می‌گیرید، ادبیات ما را یاد می‌گیرید، فرهنگ ما را یاد می‌گیرید، آن‌وقت چیزهایی را که از خودمان یاد گرفته‌اید به ما درس می‌دهید و راوی جواب می‌دهد که قشنگی‌اش به همین است.»

طی سه دهه‌ی اخیر چهار رمان و چند مجموعه شعر منتشر کرد؛ سه‌تا از این رمان‌ها با ترجمه‌ی نیره توکلی در ایران هم منتشر شده‌اند. «پرده‌های آبی»، «خانه‌ی بزرگ سبز»، و «آن تابستان با مارا»، او رمان چهارمی هم دارد که در ۲۰۱۲ در کانادا منتشر شد و نسبت به دیگر آثارش بازتاب وسیع‌تری در جامعه‌ی ادبی کانادا و امریکا داشت و اقبالی فراتر از قبلی‌ها نصیب برد.

رمان «آن تابستان با مارا»‌ روایتی است از انقلاب الجزایر و نقشی که زنان در این انقلاب داشتند، نراقی که آن سال‌ها در الجزایر زندگی می‌کرد مشاهدات عینی‌اش را برای نوشتن این رمان به کار گرفته. خودش می‌گفت: «به‌هرحال در انقلاب الجزایر زنانی چون جمیله بوپاشا نقش پررنگی داشتند، اما آنچه از انقلاب‌های سراسر جهان برمی‌آید همین است که مردان بیشتر از شرایط جدید بهره‌ می‌برند، آن هم درحالی‌که نصف جمعیت جهان زنان هستند. در انقلاب‌های بهار عربی در بسیاری از کشورها زنان پابه‌پای مردان حضور داشتند، ولی حاصلش به آقایان رسید و در شرایط اجتماعی جدید حاکم‌شده، شاهد هیچ تغییر مثبتی به نفع زنان نبودیم.»

رمان‌های «خانه‌ی بزرگ سبز»، «پرده‌های آبی»، و «آن تابستان با مارا» را می‌توان تریولوژی دانست، روایتی از دنیایی که پیش روی زن ایرانی گشوده می‌شود، اولین فصل‌های «خانه‌ی‌ بزرگ سبز» در تهران می‌گذرد و بعد در «پرده‌های آبی» و «آن تابستان با مارا» او را در موقعیت‌های دیگری می‌بینیم، زنی که دیگر آن دختر ساده‌ای نیست که چشم به حوض خانه‌ی مادربزرگش در قزوین دوخته بود؛ حالا می‌خواهد در دنیایی آکنده از موانعی پیشاروی مهاجران، خودش را ثابت کند و از مرزهایی که احاطه‌اش کردند بگذرد.

دکتر نراقی از اینکه داستان‌هایش به زبان فارسی ترجمه شده بودند، خوشحال بود و می‌گفت: «به‌هرحال فارسی زبان مادری من است و دوست دارم داستانی را که ریشه‌هایش به ایران برمی‌گردد خود ایرانی‌ها هم بخوانند.»

دکتر اختر نراقی، اندیشمند ؛ نویسنده ؛ شاعر ؛ ایران دوست بعد از مدت‌ها جدال با بیماری سرطان صبح روز یکشنبه تاریخ 21 دی 1393 برابر 11 ژانویه 2015 و 20 ربیع الاول 1436 در هفتاد وهفت‌ سالگی در مونترال کانادا درگذشت. فرزندانش آسیه و حمید عبادی لحظات مرگ بر بالین مادر بودند .

پروفسور فضل الله رضا دوشنبه 29 دی 1393 پیامی پس از مرگ نراقی صادر نمود :

درگذشت بانوی اندیشمند و نویسنده توانا و بسیار درستکار و ایران‌دوست سرکار خانم دکتر اختر نراقی که از سُلاله پاک خاندان بزرگ ملااحمد نراقی(ره) بود، باعث تألم و تأثر اینجانب شد. فقدان این بانوی شریف و ادیب را به بازماندگان و خانواده بزرگ فرهنگ و ادب پارسی تسلیت می‌گویم.

مرکز بین المللی زندگینامه بزرگان کمبریج ــ انگلستان دکتر اختر نراقی شاعر و نویسنده ایرانی ساکن مونتریال را به عنوان یکی از برگزیدگان خود در لیست سال 2005 ثبت کرد. تقریبا به طور همزمان "انستیتوی آمریکایی زندگینامه بزرگان" American Biographical Institute, Inc. - ABI نیز دکتر نراقی را در لیست "متفکران بزرگ قرن بیست ویکم" وارد کرده است.
لیست "نامداران کانادا" نیز از سال 1999، همه ساله دکتر اختر نراقی را در خود جای داده است.
"خانه بزرگ سبز" “The Big Green House” شروع رمان سه گانه اش بود که با “Blue Curtains” و “With Mara that Summer” ، به پایان رسید و در ادبیات داستانی کانادا جای خود را باز کرد.
اختر نراقی در سال 1998 "هلن پرایز" را بنیاد نهاد که این جایزه در اولین سال خود به بیست زن از سراسر جهان تعلق گرفت که کارنامه ای درخشان در دفاع از صلح، مخالفت با خشونت، بویژه مبارزه با خشونت علیه زنان و کودکان به نمایش گذاشته بودند .