آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در شهر تاریخی نراق

ساخت وبلاگ

آخرین مطالب

امکانات وب

در ماه رمضان مردم به شکل هماهنگ برای انجام تکالیف شرعی آماده می شوند و برای به جا آوردن این وظایف هر جمعیت و گروهی آداب و تشریفات خاص رمضان را برگزار می کند. در شهرهای مختلف آداب و رسوم گوناگونی در این این ماه برگزار می شده است که در ادامه به برخی آداب و رسوم مردم شهر نراق اشاره می شود:

قدیم ترها نراقی ها از نیمه شعبان خود را برای استقبال از ماه مبارک رمضان آماده می کردند.نظافت منزل، خرید مایحتاج عمومی ماه رمضان و نظافت مسجد محل توسط زنان و مردان از جمله کارهایی بود که انجام می گرفت .
چند روز مانده به ماه رمضان عده ای به نام جارچی در کوچه های نراق راه می افتادند و با خواندن ابیاتی خبر فرا رسیدن ماه ضیافت رمضان را به مردم اطلاع می داد. چون در گذشته نه ساعتی وجود داشت و نه بلندگو که مردم مطلع شوند. درغروب آخر ماه شعبان مردم نراق به بالای پشت بام ها می رفتند تا هلال ماه را رویت کنند و به هر طریقی دیدن ماه را به اطلاع همگان برسانند.

http://img.tebyan.net/big/1388/05/3211325063414921014711121551355818916364.jpg

در آخر ماه شعبان و اول ماه رمضان که یوم الشک گفته می شود برخی از مردم روزه پیشواز می گرفتند که همچنان این رسم ادامه دارد .

به برخی از آداب و رسوم ماه رمضان در شهر نراق اشاره ای کوتاه می گردد :

ا- صله رحم :

در نراق سنتی رایج بود که به آن " آشتی کنان" می گفتند و این سنت قبل از ماه رمضان انجام می شد. بدین صورت که برخی از خانواده ها و افراد با هم کدورتی داشتند توسط برخی از ریش سفیدان محل بدون اینکه طرفین مطلع شوند آنها را به خانه دعوت نموده و با پذیرایی مختصر مانند چای و شیرینی وسایل صلح و آشتی آنان را فراهم می کردند. مردم این دیار بر این باور بودند که طاعات و عبادات افرادی که قهر هستند مورد قبول درگاه حق قرار نمی گیرد و بدین صورت باعث صلح و آشتی آنان می شدند ..

http://rasekhoon.net/_files/images/article/0046057.jpg

2- تشخیص وقت سحر
از قدیم الایّام برای بیدار شدن در ماه مبارک رمضان و تشخیص وقت سحر از وسایل و روش های گوناگون در نراق استفاده می کردند. از جمله شناخت ستارگان ومحل و جای آنها در آسمان که این کار توسط افراد سالخورده انجام می شد، صدای طبل و شیپور، بانگ خروس، صدای مناجات از مساجد و منازل ،جارکشیدن در کوچه ها، کوبیدن دیوار همسایه از روش های پیشین بود و امروز مردم بوسیله زنگ ساعت و رادیو و تلویزیون متوجه زمان سحر می شوند .


http://media.iranmatlab.ir/files/fa/news/1393/4/8/167197_792.jpg

از روش های دیگر تشخیص وقت سحر روشن کردن چراغ بود .معمولا این کار توسط خدام مساجد و حمامی ها و به طور کلی کسانی که زودتر از خواب بیدار می شدند انجام می گرفت.آنها یک چراغ بادی(فانوس) روشن می گردند و بر سر درب مساجد و حمامها و منازل آویزان می کردند تا با دیدن نور آن مردم متوجه وقت سحر شوند و از خواب بیدار می شدند. این کار تا هنگام اذان صبح ادامه داشت و به محض گفتن اذان صبح همه چراغ ها خاموش می شد تا کسانی که دیر از خواب بیدار می شدند بفهمند که وقت سحر گذشته است .

https://newsmedia.tasnimnews.com/Tasnim/Uploaded/Image/1394/03/28/139403281346454615528594.jpg

سحرخوانی هم یکی از راه های تشخیص وقت سحر بود. بدین صورت که یک ساعت زودتر از خواب بیدار می شدند و به بالای بام خانه می رفتند و شروع به سحر خوانی می نمودند. با صدای سحر خوان ها مردم از خواب بیدار می شدند و خود را برای خوردن سحری آماده می کردند. کدبانوی خانه از ساعت ها قبل در تدارک غذای سحر بود،غذا روی چراغ با فتیله جا افتاده بود و پلوی داغ قبل از بیدار شدن اعضای خانواده دم شده بود . قلقل سماور و عطر خوش چای تازه دم هم این نوید را می داد که همه چیز برای خوردن سحری آماده است .

https://newsmedia.tasnimnews.com/Tasnim/Uploaded/Image/1393/04/24/139304241304328053211193.jpg

هر کس زود تر بیدار می شد بقیه اعضای خانواده و حتی همسایگان را بیدار می کرد. خانواده ای که رادیو داشت با هماهنگی و رضایت قبلی آن را روشن می کرد تا با صدای آن همسایگان از خواب بیدار شوند. چراغ خانه ها در هنگام سحر روشن بود بدین معنی که همه برای خوردن سحری از خواب بیدار شده اند.
بچه ها از شوق بیدار شدن سحر و جا نماندن از خوردن سحری شب ها زود می خوابیدند و وقت خوردن سحری همه از خواب بیدار می شدند حتی کسانی که نمی توانستند روزه بگیرند هم بیدار می شدند تا از فیض سحر محروم نمانند و حد اقل اندکی در ثواب روزه داران شریک شوند.همین باعث می شد که وقتی از پنجره خانه به بیرون نگاه می کردی چراغ همه خانه ها روشن بود و حس زیبایی به انسان دست می داد .

http://www.beytoote.com/images/stories/health/he2746.jpg

سحرخوان ها تا نزدیک اذان صبح به خواندن ادامه می دادند و سپس همین که به وقت اذان نزدیک می شد ابیاتی از خواجه عبداله انصاری و... می خواندند که در پایان هر بیت با صلوات همراه بود تا کسانی که تازه از خواب بیدار شده اند متوجه شوند که وقت کمی برای خوردن دارند. نمونه ای از شعرها که توسط سحر خوان ها قرائت می شد به شرح زیر بود :

ای آنکه به ملک خویش پاینده تویی
وز دامن شب صبح نماینده تویی

گار من بیچاره قوی بسته شده
بگشا خدایا که گشاینده تویی

یا رب تو به فضل مشکلم آسان کن
از فضل و کرم درد مرا درمان کن

بر من بنگر که بی کس و بی هنرم
هر چیز که لایق تو باشد آن نم

الله تویی از دلم آگاه تویی
درمانده منم دلیل هر راه تویی

گر مورچه ای دم زند اندر ته چاه،خدا
از دم زدن مورچه آگاه تویی

سپس دعای سحر خوانده می شد و بعد موذن اذان می گفت.
از سحرخوانهای نراق می توان به مرحوم سید مصطفی باقری فرزند سید علی و سید مرتضی باقری فرزند سید مصطفی و مرحوم سید جمال موسوی فرزند سید مصطفی و ... اشاره کرد.

3- شرکت در نماز جماعت

در ماه مبارک رمضان نمازهای یومیه در شهر نراق با قوت بیشتر به صورت جماعت خوانده می شد. نماز مغرب و عشا معمولا قبل از افطار خوانده می شد و همه افراد کوچک و بزرگ در این نماز شرکت می کردند. در قدیم بچه ها به محض رسیدن به سن بلوغ اعم از دختر و پسر روزه می گرفتند و در هنگام نماز جماعت مغرب و عشا هم مقداری نان و پنیر به همراه خود به مسجد می آوردن و بین دو نماز افطار می کردند. کسانی هم که نذری داشتند خرما و شیرینی بین نمازگزاران توزیع می نمودند.

نماز ظهر هم با سخنرانی در مسجد جامع توسط آیت الله سید ابوالحسن موسوی همدانی که سالیانی در نراق ساکن بود اقامه می شد و به همین صورت نماز صبح هم بعد از خوردن سحری در مساجد نراق بر گزار می گردید.
روحانی دیگری به نام سیدعلی اهل سینقان دلیجان در ماه های رمضان به نراق می آمد و در مراسم ها شرکت می کرد. دهه 50 در نراق جناب علی محمد مهدی زاده جوانی بود که به حوزه علمیه قم رفت و تا قبل از معمم شدن با قبا و کلاه طلبگی و با صدای خوش به نوحه خوانی و مرثیه سرایی می پرداخت و بعد از معمم شدن سخنرانی خویش را بالای منبر شروع کرد . بعد حجج اسلام آقایان محمد فروغی و علی محمد حیدری و ... به جمع روحانیون پیوستند .

http://cld.persiangig.com/preview/cgtA5JksnT/meraje-momen.gif

مرحومین کربلایی علی حیدری ؛ حسن کاظمی ؛ سید جمال موسوی ؛ احمد قطبی ؛ شهید محمدعلی قجری و ... افرادی بودند که دعاهای ماه رمضان را بین دو نماز می خواندند و مرحوم سید محمود موسوی فرزند سید محمد و برادرش حاج سید غلامرضا موسوی از مکبرین مشهور امام جماعت مسجد بودند .
غذای افطاری در نراق معمولا غذای آماده مانند نان ؛ پنیر ؛ سبزی ؛ هندوانه ؛ آش رشته و شعله زرد بود ولی در هنگام سحر بیشتر غذاهای گرم مخصوصا پلو و غذاهای دیگر استفاده می شد. ارده شیره هم یکی از غذاهای سحر بود که به خاطر مقوی و خوش طعم و اشتها آور آن در زمره غذاهای سحری قرار داشت .

4- ختم قرآن
در ایام ماه مبارک رمضان در مساجد و تکایا مراسم ختم قرآن بر گزار می شد. محل برگزاری ختم قرآن برای مردان در مساجد قبل از نمار مغرب و عشا انجام می گرفت ومراسم ختم قرآن زنان در خانه افراد مومنه به صورت دوره ای دراغلب در هنگام صبح انجام می شد و زن های مو منه وقت ببیشتری برای انجام این فریضه داشتند. آنان روزانه یک جزء از 30 جزء قرآن را قرائت می کردند و تا آخر ماه قرآن ختم می شد. آنها معتقد بودند که با ختم قرآن در ماه رمضان سایر طاعت و عبادات آنها هم مورد قبول در گاه حق قرار خواهد گرفت .

http://ketabnak.com/images/covers/thumb_540_9_2jd3uqe.jpg


5- افطاری دادن
در ماه رمضان کسانی که نذر داشتند افطاری دهند مهمانان را به صرف افطار به منزل خود دعوت می کردند و از آنها پذیرایی می نمودند. همچنین زنان با پخت آش رشته ، شله زرد، طرح حلوا و شیر برنج جلوه بیشتری به سفره خود می بخشیدند و از این غذا بین همسایگان هم توزیغ می کردند .

6- اجرای مراسم احیا
شبهای نوزدهم ،بیست و یکم و بیست وسوم ماه رمضان را شب احیا می گویند. در این شب ها مردم تا سحر به عبادت و خواندن دعا و قرآن و نماز مشغول می شدند. دعاهایی که شب احیا خوانده می شود عبارتند از : دعای افتتاح، جوشن کبیر و جو شن صغیر. از میان این ادعیه دعای جوشن کبیر مشهورتر و متداول بود. آخرین فریضه در شب های احیا قرآن به سر گرفتن بود که با تشریفات خاصی بر گزار می شد. پس از سخنرانی واعظ چراغ های مسجد خاموش ومراسم قرآن به سر گرفتن آغاز می شود و حاضران در حالی که از گناهان خود استغفار می کردند قرآن را بر سر می گرفتند. آنها معتقد بودند قرائت دعای جوشن کبیر و قرآن سر گرفتن از مهمترین و رایج ترین اعمال است و تقدیر و سرنوشت قرآن در شب قدر معلوم می شود. بنابراین تا سحر به عبادت می پرداختند.

مرحوم استاد محمد اوضایی فرزند شیرعلی از افرادی بود که در شب های احیا بیشترین نماز های مستحبی و قضا را در مسجد جامع نراق به جا می آورد.
در روز بیست و یکم ماه مبارک رمضان آیین نخل گردانی در نراق انجام می گرفت و مردم عزادار و روزه دار روز شهادت امیر مومنان حضرت علی علیه السلام را به عزاداری،سینه زنی و زنجیر زنی می پرداختند و پس از بر گزاری مراسم ، نخل ها را به جایگاه اولیه خود باز می گرداندند.

http://payamedelijan.ir/uploads/posts/2016-06/1466848233_photo_2016-06-25_14-15-23.jpg 

مرحومان حاج حسین پریشانی،حاج غلامحسین قاسمی و حاج سلطانعلی قاسمی و...از نوحه خوانان پیشکسوت در این روز نوحه سرایی می کردند و مردم به سر و سینه می زدند و به یاد مولی و مقتدایشان امام علی علیه السلام اشک می ریختند. این مراسم تا ظهر ادامه داشت و بعد از برگزاری مراسم جهت برگزاری فریضه نمار ظهر و عصر به مسجد می رفتند .

7- کیسه دوزی
کیسه دوزی نیز از سنت های قدیمی زنان و دختران مومنه نراق بود. در روز 27 ماه رمضان یا آخرین پنجشنبه ماه رمضان و شب جمعه در نقاط مختلف شهر زنان و دختران گرد هم می آمدند و هر خانواده ای برای خود کیسه پارچه ای می دوخت. سپس مقداری پول در کیسه می گذاشتند و دعا می خواندند و آن را در صندوقچه خود نگهداری می کردند. به این کیسه،" کیسه برکت " می گفتند. آنها اعتقاد داشتند که با انجام این کار دچار فقر و بی پولی نخواهند شد .

http://cdn.yjc.ir/files/fa/news/1395/4/13/4782242_101.jpg

برخی از زنان به جای کیسه برکت " لولوبیست و هفتم " می پختند و آن را با نخ داخل دولاب به میخ آویزان می کردند. این لولو به اندازه یک کلوچه بود و به صورت تخمه دار می پختند وبه آن "برکت دولاب"می گفتند. هنوز هم زن های قدیمی نراق به این کار اهتمام می ورزند .

8- برگزاری عید فطر و وداع با ماه رمضان

در غروب آخرین روز ماه مبارک رمضان که روز وداع با ماه رمضان می گفتند و مصادف با شب اول ماه شوال بود، مردم به بالای بام های خانه و جاهای بلند می رفتند تا ماه شوال را رویت کنند. در آن زمان ستاد استهلال ماه و دوربین های نجومی وجود نداشت و مردم با چشم های خویش ماه را می دیدند و یا خبر دیدن ماه از طریق مراجع عظام تقلید و اعلام عید فطر به اطلاع مردم می رسید.

صبح روز عید فطر مردم برای فریضه نماز عید فطر به منزل روحانی محل می رفتند و پس از دید و بازدید و پذیرایی مختصر مانند چای و شیرینی ؛ روحانی محل را به سمت زمین رو باز "پا سنگ مُلا" واقع در دَرِچاله سُرخ و مکان فعلی حوزه علمیه بدرقه می کردند و نماز عید فطر را در آنجا به جای می آوردند.

  

پس از چند سال و با گسترش شهر و دور بودن پا سنگ ملا ،زمین فوتبال نراق مکان فعلی پاسگاه نیروی انتطامی برای محل برگزاری نماز عید فطر در نظر گرفته شد و از بعد از انقلاب هم این نماز توسط امام جمعه در حیاط دبیرستان معصومی و در محوطه رو باز گلزار شهدای نراق و حوزه علمیه الغدیر برگزار می گردد .

آداب و رسوم ماه مبارک رمضان در شهر تاریخی نراق برای اولین به خواهش سایت سلحشوران شهر نراق تحقیق و تهیه گردید فلذا هر گونه بهره برداری منوط به نام محقق و سایت مذکور می باشد .

http://bayanbox.ir/view/7431058636599765272/421812995-97252.jpg

سایت سلحشوران شهر نراق از نویسنده محترم جناب آقای مرتضی علی آقایی فرزند علی اکبر از بابت تهیه این پست ارزشمند تقدیر به عمل می آورد .

شهدای شهریور ماه شهر مذهبی نراق...
ما را در سایت شهدای شهریور ماه شهر مذهبی نراق دنبال می کنید

برچسب : نویسنده : msalahshorannaraghg بازدید : 202 تاريخ : شنبه 27 خرداد 1396 ساعت: 0:00

خبرنامه